Σάββατο, 8 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ, 2025 - 14:52

Οι βιβλιοθήκες, οι βαριοπούλες και ο κόσμος που αλλάζει

Μία βιβλιοθήκη μπορεί να έχει στα ράφια της πολύ πιο δυνατά όπλα ακόμα από τα ισχυρότερα όλων των στρατών του κόσμου.

Η Sant Marti de Provençals είναι μία από τις πιο όμορφες και ιστορικότερες συνοικίες της Βαρκελώνης. Όλοι οι τουριστικοί οδηγοί  την συμπεριλαμβάνουν στη λίστα με τις περιοχές που ο ταξιδιώτης πρέπει να δει οπωσδήποτε. Εκεί, λοιπόν, χτίζεται  μία δημόσια βιβλιοθήκη της οποίας το κόστος ανέρχεται στα 13 εκατομμύρια δολάρια και είναι κομμάτι ενός πλάνου πολιτιστικών παρεμβάσεων που εξελίσσεται τα τελευταία 20 χρόνια. Η βιβλιοθήκη αυτή, αρχιτεκτονικό κόσμημα, θα λάβει το όνομα του κορυφαίου Κολομβιανού  συγγραφέα και νομπελίστα Gabriel García Márquez. Το Δημοτικό Συμβούλιο της πόλης αποφάσισε να δώσει το όνομά του στη βιβλιοθήκη μετά το θάνατο του Gabo, το 2014.

Και ολογράφως: Μία βιβλιοθήκη, σε μία πόλη, σε τριακόσια εβδομήντα δύο τετραγωνικά μέτρα,  με σαράντα χιλιάδες τίτλους αφιερωμένους στη λατινοαμερικανική λογοτεχνία, σε ένα κτίριο που έχει βραβευθεί με Χρυσό Βραβείο πιστοποίησης για τον ενεργειακό και περιβαλλοντικό του σχεδιασμό, με κόστος επένδυσης δεκατρία εκατομμύρια δολάρια.

Όλα αυτά σε έναν κανονικό κόσμο, μια κανονική χώρα. Με πολίτες που έχουν καταλάβει εδώ και μερικούς αιώνες ότι στις βιβλιοθήκες είναι που μεγαλώνουν οι διαστάσεις του κόσμου, διαστέλλεται ο χώρος και ο χρόνος. Σε αυτές ανοίγει το μυαλό και μακραίνει το βλέμμα, σε αυτές κρύβεται ο χαμένος θησαυρός της ανθρώπινης γνώσης, σε αυτές ο πολιτισμός δεν είναι απλή λέξη – σύνθημα στις ανακοινώσεις υπουργείων και κομμάτων. Σε αυτές η ελευθερία και η δημοκρατία δεν είναι ιδεολογήματα της στιγμής αλλά αξίες αμετάκλητες, αναλλοίωτες και πανανθρώπινες. Σε αυτές εκπαιδεύονται οι άνθρωποι από τότε που αρχίζει η πνευματική τους ωρίμαση, μαθαίνοντας ότι οι κοινωνίες και οι άνθρωποι είναι σαν τα βιβλία στα ράφια μια βιβλιοθήκης: Όλα διαφορετικά και ανόμοια μεταξύ τους, κάθε ένα και ένας τεράστιος πλούτος, ένα μικρός κόσμος υπάρχει, ζει και αναπνέει στις σελίδες του καθενός.  Όλα όμως, με φροντίδα, κατανόηση και ανεκτικότητα στέκουν όρθια το ένα δίπλα στο άλλο. Παρείσακτα είναι μόνο όσα γράφουν για το πώς θα πάθουν κακό τα υπόλοιπα…

Διαβάζοντας γι’ αυτήν τη βιβλιοθήκη στη Βαρκελώνη, στα αυτιά ηχούν οι γδούποι από τις βαριοπούλες που γκρέμιζαν τους τοίχους της υπό ανέγερση βιβλιοθήκης στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, στον χώρο  του Βιολογικού όπου ένας περίεργος και αρρωστημένος δικαιωματισμός είχε καταλάβει επί δεκαετίες. Κράνη, ρόπαλα, συρφετός βίας, περιτρίμματα ιδεολογημάτων. «Το έργο αυτό, η δημιουργία μιας μεγάλης βιβλιοθήκης που θα εξυπηρετεί χιλιάδες φοιτητές και ερευνητές, χρηματοδοτείται από εθνικά και ευρωπαϊκά κονδύλια, έχει παραδοτέα όρια και χρονοδιαγράμματα. Το δημόσιο πανεπιστήμιο χρηματοδοτείται από τον Έλληνα φορολογούμενο, για να έχουν την εκπαίδευση που αξίζουν τα παιδιά του, για να στηρίζει η χώρα την πρόοδο της στους αποφοίτους μας», είχε δηλώσει ο πρύτανης του ΑΠΘ κ. Νίκος Παπαϊωάννου. Ακούστηκαν και κάποιες απόπειρες χαϊδολογήματος των κρανοφόρων. Εντάξει, στην εποχή μας είναι πολύ κουραστικό πια να ψάχνουμε σε λόφους άχυρων για να ανακαλύπτουμε ψύλλους δικαιολογιών για τα «παιδιά με τις κουκούλες». Πάλιωσε, σκούριασε αυτό το παιχνίδι, δεν παίζει κανείς πια μαζί του…

Είναι αλήθεια ότι μία βιβλιοθήκη μπορεί να έχει στα ράφια της πολύ πιο δυνατά όπλα ακόμα από τα ισχυρότερα όλων των στρατών του κόσμου. Πόσο μάλλον από τις βαριοπούλες των φαντασιώσεων περί γκρεμισμένων κόσμων και ερειπωμένων κοινωνιών. Γιατί οι βιβλιοθήκες σε μαθαίνουν και αυτό: Ότι αυτό που έχεις μπροστά σου είναι ο κόσμος και έχεις κάθε δικαίωμα -ή μάλλον υποχρέωση- να αλλάξεις. Δεν είναι ντουβάρι να τον γκρεμίσεις…