Ένας νέος κόσμος γεννιέται

Συμπληρώνεται μια δεκαετία επώδυνης και εξαντλητικής κρίσης, όπου η δημόσια συζήτηση στην Ελλάδα ευλόγως ασχολείται με τους τρόπους που θα την υπερβεί. Αυτή την αγωνιώδη προσπάθεια των Ελλήνων πολιτών δυσχεραίνει η απουσία ενός εθνικού σχεδίου ανασυγκρότησης της παραγωγικής βάσης της χώρας, καθώς και η ανεπάρκεια του πολιτικού προσωπικού που θέλει να διαχειριστεί την έξοδο από την κρίση.

Toυ Αθανάσιου Σκορδά*

Απορροφημένη όμως στα εσωτερικά της αδιέξοδα, η χώρα μας παραβλέπει τις κοσμογονικές αλλαγές που συντελούνται σε όλο τον κόσμο, δηλαδή τις δομικές μεταβολές ισχύος και επιρροής που επιφέρει η μετάβαση από τη βιομηχανική στην ψηφιακή εποχή, μέσα από την Τεχνολογική Επανάσταση η οποία συντελείται στις μέρες μας.

Κι όμως, η έξοδος της χώρας μας από τη χρόνια οικονομική καχεξία και η ανάδειξή της σε εξωστρεφή οικονομία με κυριαρχία της προσφοράς και των εξαγωγών, κι όχι της ζήτησης με δανεικά και των εισαγωγών, δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί χωρίς την ανάγνωση των νέων διεθνών συσχετισμών, που στις μέρες μας τείνουν να διαμορφωθούν.

Η αποτυχία των δυτικών δημοκρατιών να διαχειριστούν τις δυνάμεις που απελευθερώνονται από την παγκοσμιοποίηση και την τεχνολογία, ριζοσπαστικοποιεί σοβαρά τμήματα των δυτικών κοινωνιών και φέρνει στην επιφάνεια νέες πολιτικές δυνάμεις. Εν πολλοίς λαϊκίστικες, αλλά πάντως νέες και κυρίως τις φέρνει ως απάντηση στην αποτυχία των κατεστημένων πολιτικών ελίτ.

Η καθοριστική ενδυνάμωση της Κίνας, η συμμετοχή στο G20 χωρών όπως η Τουρκία και η Σαουδική Αραβία, αποδεικνύει, πέραν των άλλων, ότι αυταρχικά καθεστώτα με ισχυρή κεντρική εξουσία και περιορισμένες πολιτικές ελευθερίες διαδραματίζουν ένα πολύ σημαντικότερο ρόλο από όσο στο παρελθόν. Άλλωστε, όπως αναφέρει το Bloomberg Economics, στον όμιλο των πιο ανεπτυγμένων κρατών (G20) μόνο το 32% του ΑΕΠ ελέγχεται από παραδοσιακά δημοκρατικά κόμματα, έναντι 83% το 2007. Αντίστοιχα, η ισχύς των «λαϊκιστών» από 4% το 2007 εκτινάχθηκε στο 41% φέτος.

Ο εμπορικός πόλεμος που έχει εξαπολύσει ο Τραμπ αποσκοπεί στη διατήρηση της αμερικανικής πρωτοκαθεδρίας στην παγκόσμια αγορά, έναντι της ορατής απειλής που λέγεται Κίνα. Η επίθεση της Ουάσιγκτον είναι πολυεπίπεδη και χωρίς αναστολές. Οι πιο σημαντικοί κι έγκυροι παρατηρητές των εξελίξεων προβλέπουν ότι ο σημερινός εμπορικός πόλεμος θα μετατραπεί σε νομισματικό, με τον Τραμπ να επιχειρεί την ενδυνάμωση του δολαρίου ως του ισχυρότερου νομίσματος του κόσμου τόσο για τις εμπορικές συναλλαγές όσο και την αποθεματοποίηση, κυρίως έναντι της απειλής που λέγεται χρυσός. Οι διεθνείς σχέσεις έχουν πλήρως ρευστοποιηθεί.

Αυτές οι εξελίξεις έχουν αποσυντονίσει και πολυδιασπάσει τις δυνάμεις που ως τώρα γνωρίζουμε ως «δυτικές», καθώς η Γερμανία επιχειρεί –για λογαριασμό και της ΕΕ- να αντισταθεί στην επέλαση της Ουάσιγκτον, χωρίς ως τώρα να έχει εμφανίσει μια δική της, συνεκτική στρατηγική. Την ίδια ώρα ο Τραμπ αποχωρεί από το G-7 αποσύροντας την υπογραφή του και επιτιθέμενος στον πρωθυπουργό του Καναδά, προκειμένου να μεταβεί στη Σιγκαπούρη για να συζητήσει με τον Κιμ Γιονγκ Ουν! Ποιος είπε ότι δεν έχουν καταρρεύσει όλα τα στερεότυπα του διεθνούς συστήματος που γνωρίζαμε;

Συνιστά δε πολιτική μυωπία ν’ αντιμετωπίζεται η στρατηγική Τραμπ «make Amerika great again», με την αποφασιστικότητα και την ταχύτητα υλοποίησής της, ως μια ακόμη πτυχή μιας «λαϊκίστικης» πολιτικής. Οι επιλογές του συγκρατούν την διάβρωση της παραγωγικής βάσης της Αμερικανικής οικονομίας και οδηγούν σε ανασυγκρότηση ολόκληρο τον Δυτικό Κόσμο.

Ναι! Σε αυτή την παγκόσμια αναδιάταξη δυνάμεων, περίπου από μηδενική βάση, υπάρχει παράθυρο ευκαιρίας για μια μικρή χώρα της Ευρώπης, όπως η δική μας. Αρκεί να αφήσουμε με αποφασιστικότητα πίσω τα αδιέξοδά μας και να αποφασίσουμε ποιο ρόλο θα διεκδικήσουμε, με ποιες συμμαχίες και πώς ακριβώς σκοπεύουμε να επιτύχουμε τις επιδιώξεις μας. Αυτό, από όλα όσα ανεφέρθησαν στο παρόν κείμενο, φαίνεται ότι είναι το δυσκολότερο...

*Ο Αθανάσιος Σκορδάς είναι πρ. Υφυπουργός Ανάπτυξης, Πρόεδρος του Think Tank Ρ.ΕΥ.Μ.Α. & της Ιχθυοτροφεία ΣΕΛΟΝΤΑ ΑΕΓΕ.

**Στο αλώνι / Ζωγραφική, Pedro Weingärtner