Φυσιολογία των Ειδήσεων

Από τον Μάριο Νόττα*

 

Πόσο εξαρτημένοι είμαστε από την ‘Πληροφορία’ ;  Διαλέγω ειδήσεις ή με διαλέγουν εκείνες  ; Αρχισυντάκτης ή Νευρολόγος είναι ο ‘Πυλωρός’ (Θυροφύλαξ) των «ειδήσεων» του μέλλοντος ;  Πως θα τα στριμώξω όλα αυτά σε 600-700 λέξεις ; 

 

Πρώτα απ’ όλα ας αντιληφθούμε την έννοια του ‘αγαθού’.  Ένας από  τους τρόπους που το ανθρώπινο είδος διαφέρει από άλλα ‘ζώα’, είναι διότι διακρίνει μεταξύ Αγαθού και Υπηρεσίας. Προσφέρει ή δέχεται αμφότερα, τα αποτιμά, τα ανταλλάσσει και  ..πορεύεται.

Κάποια από αυτά του είναι απολύτως απαραίτητα για την Επιβίωση. Οι κοινωνικές επιστήμες αρχικώς ως τέτοια, απαραίτητα, θεωρούσαν μόνο τα εξής τρία: Τροφή, Ένδυση και Στέγη. Όλα ‘αγαθά’.  Σε αυτά σταδιακά προστέθηκαν «ανάγκες» άλλου είδους:  ‘Όπως «ασφάλεια», το διαβατήριο της ‘αγέλης’ , η αυτοεκτίμηση και άλλα, πιο σύνθετα. Όλα τους συναρτώνται με τις απαραίτητες ‘Υπηρεσίες’. Και από αυτές καμία δεν είναι πιο καταστατική  από εκείνη που διατρέχει οριζοντίως και καθέτως την Ύπαρξη ακόμα και στη μεταφυσική της διάσταση: Την Ενημέρωση. Τι είναι αυτό τελικά ;

 

Σχεδόν με τον ίδιο τρόπο που τρώμε φασόλια χωρίς απαραιτήτως να αντιλαμβανόμαστε τον τρόπο που μεταβολίζουμε την ύλη σε ενέργεια, δεχόμαστε, επεξεργαζόμαστε, ‘αναλώνουμε’ και παράγουμε πληροφορίες, που –λίγο ή πολύ- ακολουθούν την ίδια πορεία με τα όσπρια. Π.χ. μας είναι απαραίτητες, προκαλούν στιγμιαία ‘απόλαυση’, δημιουργούν παροδικό κορεσμό, έχουν ‘υποπροϊόντα’, (βλέπε: ‘αέρια’, μερικές φορές ..θορυβώδη), περνούν από επεξεργασία, παράγουν ‘έργο’, και ότι από αυτές δεν μετατρέπεται σε ενέργεια, μετασχηματίζεται και αποβάλλεται. 

 

Ακριβώς όπως τα φασόλια είναι μέρος της τροφής, έτσι και οι πληροφορίες συνδυάζονται σε κάτι ‘μεγαλύτερο’, σύνθετο και αναγκαίο για την επιβίωση. Και όχι μόνο. Οι πληροφορίες παράγουν Ενημέρωση. Η Ενημέρωση είναι εξίσου, αν όχι περισσότερο, αναγκαία από τη τροφή. Το πόσο απαραίτητη εξαρτάται από το πόσο ‘σύνθετη’ είναι η κοινωνία εν λόγω. Στο τρέχον στάδιο εξέλιξης (τόσο της τεχνολογίας, όσο και της πνευματικότητας του ‘άνω θωρώντος’) η απάντηση είναι «πολύ απαραίτητη». Όπως λέει ο αδελφός μου ο Βασίλης στο εξαιρετικό βιβλίο του «Από τον Βωμό και τον Άμβωνα στην Οθόνη»,  τόσο πολύ, ώστε οι ‘πυλωροί’  της (εκδότες, δημοσιογράφοι, influencers, δημιουργοί και ‘διακινητές’) να προσομοιάζουν στους σύγχρονους Ιερείς.  

 

Με μία διαδικασία ‘σούπας’, που θυμίζει το Bing Bang, την Αρχή του Κόσμου, τα θεμελιώδη ‘τούβλα’  της Ενημέρωσης, μοιάζει να υπακούουν σε δικούς τους συμπαντικούς νόμους. Η (τεράστια) χύτρα είναι –πλέον- το Διαδίκτυο. Χύδην κυκλοφορούν κι οπλοφορούν.

 

Και σε στοχεύουν. Οι Μηχανικοί της Εξουσίας (ορισμός του ποιητή Διονύση Σ.), ή ‘Μηχανικοί Πληροφορίας’ κατά τον μέγιστο καθ. Γιώργο Καμπουράκη (συνωνυμία με τον συμπαθή δημοσιογράφο) αναλώνονται στο να τα χειραγωγήσουν. Τα καταφέρνουν σε μεγάλο βαθμό. Όμως, όπως ακριβώς τα υπόλοιπα φυσικά φαινόμενα (ηλεκτρισμός, βαρύτητα, κλίμα κλπ) προσφέρουν στον Χειραγωγό την ψευδαίσθηση του ‘ανθρώπινου ελέγχου’, ενώ στη πραγματικότητα δρουν αυτοτελώς και ανεξέλεγκτα,  έτσι και οι πληροφορίες (τα παραπάνω ‘τούβλα’) αποτελούν μέρος μιας τεράστιας χορογραφίας, αναρχικής, ατονικής και απρόβλεπτης που οι νόμοι της μας είναι ακόμα άγνωστοι, στην τεχνολογική και ηθική μας βαθμίδα, του 21ου αιώνα μ.Χ.

 

Ποιοι ωστόσο (μοιάζει πως) είναι κοντά στο να μας πουν περισσότερα για αυτή την Χορογραφία ; Και πάλι διακρίνουμε δυο κατηγορίες ‘μπροστάρηδών’.  Τους Νευρολόγους και τους Φιλόσοφους. Οι πρώτοι εξετάζουν τους τρόπους που οι πιο μικρές και ασυνείδητες επιλογές μας ‘καλούν’ όπως οι σειρήνες τον Οδυσσέα, τη προσιδιάζουσα ‘πληροφορία’ να βρει τον δρόμο της προς εμάς. Δηλαδή να μας ‘διαλέξει’. Οι δεύτεροι, ειδικά όταν ‘επίστανται’  της Φυσικής, διατυπώνουν ‘νόμους’ που μοιάζουν με τις κινήσεις του χάλι-γκάλι, της σάμπα και του τσάμικου. Δηλαδή διακρίνουν την κυματοειδή, φαινομενικά απείθαρχη συμπεριφορά (όπως και άλλου τύπου φυσικές δυνάμεις) της Πληροφορίας, που οδηγεί στη καλύτερη κατανόηση της αιτίας και του αιτιατού στις σύγχρονες κοινωνίες μας.  

 

Την επόμενη φορά που κάνεις κλικ (προσοχή: όχι απαραίτητα σε είδηση), κοιτάξεις ‘τα μανταλάκια’ ή πας σινεμά, ποστάρεις, ‘σουτάρεις’  ή συμμετέχεις, ας έχεις κατά νου πως κολυμπάς ασυνείδητα σε μία θάλασσα το πλαγκτόν της οποίας ταυτίζεται, απευθύνεται και καθορίζει το φορτίο των νευρώνων σου. Και δι’ αυτού σε καθιστά υποκείμενο, παρατηρητή, παίκτη, προεστό ή Ιερέα – γνώστη. Εσύ διαλέγεις.