Ο Μίκης Θεοδωράκης, των Θεών, των Ανθρώπων, της Ιστορίας…

Κοιτάς ό,τι έχει απομείνει από τον θάνατο του Μίκη Θεοδωράκη και αναρωτιέσαι αν αυτός ο σπουδαίος άνθρωπος πέθανε τώρα ή είχε πεθάνει από καιρό. Αναρωτιέσαι αν είχε πεθάνει από την εποχή που είχε αρχίσει να ανατείλει αυτός ο σκοτεινός ήλιος της πνευματικής ένδειας που σημαδεύει αυτή τη χώρα, σαν κατάρα από έναν άγνωστο Θεό που την έστεργε χιλιάδες χρόνια αλλά αποφάσισε να τη διαγράψει από τη λίστα των ευνοούμενών του. 

 

Ίσως και να μην έτσι. Και ο θάνατος του Μίκη να έδωσε μια δυνατή κλωτσιά στη μνήμη μας. Στη συλλογική μας μνήμη. Και όσα αυτή πρέπει σιγά σιγά να αποχαιρετά, σαν στενούς συγγενείς της που πεθαίνουν και αφήνουν μεγάλα κενά πίσω τους, πληγές που δεν πρόκειται ποτέ να κλείσουν, ημιτελή μυθιστορήματα που σε κάνουν να αγωνιάς για το τέλος τους, βιβλία που ποτέ δεν πρόκειται να διαβάσεις. Ο θάνατος του Μίκη Θεοδωράκη είναι το μοιραίο παιχνίδι που της μνήμης όλων όσοι μεγαλώσαμε με τα τραγούδια και όλα όσα σημάδεψαν στην πορεία της ενηλικίωσής μας. Γιατί ο Μίκης ανήκει στο μνήμη και όχι στη σημερινή πραγματικότητα. Ανήκει σε όσα έχουν αλλάξει, σε όσα από βασικές αξιακές αρχές έχουν μετουσιωθεί, με την πάροδο του χρόνου, σε αξίες ζωής και μνήμης. 

 

Και πέρα από τη μεγαλειώδη τέχνη της μελοποίησης που υπηρέτησε με παγκόσμιο πάθος ο Μίκης, η πολιτική του παρουσία ήταν αυτή που τού ταίριαζε. Η πολιτική, ξέρουμε, είναι πολύ σκληρή υπόθεση. Είναι πολύ σκληρή με όλους. Και δεν συγχωρεί τις αντιφάσεις. Όμως, ο  άνθρωπος στην ολοκλήρωσή του είναι οι ίδιες του οι αντιφάσεις. Όσο και αν κάποιοι δεν το αντιλαμβάνονται ή, το χειρότερο, δεν το συγχωρούν. Ο Μίκης Θεοδωράκης από πολιτικής άποψης ήταν ένα σύνολο αντιφάσεων και αυτό ήταν που λατρέψαμε όλοι όσοι είχαμε, από έφηβοι κιόλας, αποφασίσει να αντισταθούμε σε δόγματα. Να βλέπουμε τις προοπτικές μας, να κοιτάζουμε μπροστά, να αλλάζουμε και να νιώθουμε υπερηφάνεια και όχι τύψεις γι’ αυτό. Και ο Μίκης, εν κατακλείδι, αυτό ήταν. Ο Έλληνας που ήξερε τι αγαπούν οι Έλληνες. Τη θάλασσα, τον ήλιο, την καθημερινή ζωή, τον έρωτα, τους αγώνες ενάντια σε κάθε σκλαβιά - βιολογική και πνευματική - την ίδια τη ζωή, την ποίηση που κατόρθωσε με τη μουσική του να βάλει και στα στόματα όλων μας αλλά και στα μεγάφωνα και τις ντουντούκες.  

 

Η Ιστορία είναι μεγαλόψυχη ακόμα και γι’ αυτούς που είχαν το θράσος να γιουχάρουν στην Μητρόπολη την ώρα του αποχαιρετισμού του Μίκη Θεοδωράκη. Η Ιστορία ξέρει να ρυθμίζει τις εκκρεμότητες που αφήνει πίσω του ο εφήμερος χρόνος. Η Ιστορία θα δείξει στους μικρόψυχους, απλώς, ευσπλαχνία. Η Ιστορία θα κάνει με τον Μίκη Θεοδωράκη αυτό που πρέπει: Θα υποκλιθεί.