Από τον Αϊλάν, στην Πύλο

 

Ήταν 2 Σεπτεμβρίου του 2015 όταν η ανθρωπότητα πάγωσε στην εικόνα του 3χρονου Αϊλάν Κουρντί να κείτεται νεκρός σε παραλία της Αλικαρνασσού. 

 

Σαν χθες θυμάμαι την πρώτη φορά που αντίκρισα αυτή την εικόνα φωτορεπόρτερ του Reuters με το πρόσωπο του πνιγμένου Αϊλάν στο πλάι, το σώμα του μπρούμυτα, τα χέρια παράλληλα με τον κορμό του και τα ποδαράκια του ελάχιστα λυγισμένα και βουτηγμένα μέσα στην άμμο.  

 

Φορούσε ένα κόκκινο μπλουζάκι και μια μπλε σκούρα βερμούδα, ενώ τα μικροσκοπικά παπούτσια του ήταν ακόμη στα βρεγμένα του  πατουσάκια. Λουσμένος μέσα στο πικρό αλατόνερο του Αιγαίου με τα κύματα να του «χαϊδεύουν» ακόμη το κεφάλι και ας ήταν αυτά που του πήραν τη ζωή. O Αϊλάν έφυγε  “ανακουφισμένος” για ένα άγνωστο ταξίδι μακριά από το μαρτύριο που ζούσε. 

 

Δεν ήταν, άλλωστε, επιλογή του ούτε η χώρα που γεννήθηκε, ούτε ότι τους 36 μήνες που έζησε βίωσε την απειλή των Ταλιμπάν, τις βόμβες, τις δολοφονίες, την πείνα και την φτώχεια, ούτε βέβαια επέλεξε ο ίδιος να μπει σε μια φουσκωτή βάρκα που θα τον οδηγούσε στον θάνατο.

 

Την ίδια μέρα μαζί με τον μικρό Αϊλάν χάθηκαν ο 5χρονος αδελφός του Γκαλίπ και η μητέρα τους Ριχάνα, ενώ ο πατέρας των παιδιών Αμπντουλάχ κατάφερε μετά από 3 ώρες να κολυμπήσει στη στεριά και να επιστρέψει στο Κομπάνι της Συρίας ώστε να θάψει την οικογένειά του. 

 

Λίγους μήνες νωρίτερα, τον Απρίλιο του 2015, είχαμε πάνω από 700 νεκρούς στο ναυάγιο με τους πρόσφυγες στη Λαμπεντούζα, εκ των οποίων 200 γυναίκες και 50 παιδιά. Τα ξημερώματα της 14ης Ιουνίου 2023 σε δουλεμπορικό αλιευτικό σκάφος, που μετέφερε περίπου 750 μετανάστες, σε διεθνή ύδατα 47 ναυτικά μίλια νοτιοδυτικά της Πύλου σημειώθηκε το πλέον πολύνεκρο ναυάγιο προσφύγων στην ιστορία της Ελλάδας.

 

Επιτρέψτε μου, σε αυτό το σημείο να μην μπω στη λογική τι δεν έκανε το λιμενικό και τι έκανε για να σώσει αυτούς τους ανθρώπους με τα γυναικόπαιδα που και σε αυτή την περίπτωση βρίσκονταν στα αμπάρια του μοιραίου σκάφους. Εκ του αποτελέσματος απέτυχε όχι μόνο η χώρα μας, να αντιμετωπίσει μια ανθρωπιστική κρίση εν πλω, αλλά ολόκληρη η Ευρώπη και μαζί της να συντριβούν (για ακόμη μια φορά) οι πανανθρώπινες αξίες μια ολόκληρης Ηπείρου.  

 

Θα σας θυμίσω μόνο κάποιες δηλώσεις ευρωπαίων αξιωματούχων που είχαν σοκαριστεί από τον θάνατο του Αϊλάν το 2015 και υπόσχονταν λύσεις εδώ και τώρα για να μην θρηνήσουμε και άλλους νεκρούς στα νερά του Αιγαίου και της Μεσογείου. 

 

Μεταξύ αυτών η Άνγκελα Μέρκελ δήλωνε ότι από τη μία «πρέπει να κάνουμε τα πάντα στη θάλασσα και τις χώρες προέλευσης των προσφύγων, ώστε να μην χάσουν ποτέ ξανά άλλοι άνθρωποι τη ζωή τους στο επικίνδυνο ταξίδι προς την Ευρώπη» και από την άλλη πως «πρέπει να υποδεχθούμε μεγάλο αριθμό ανθρώπων και, εφόσον έχουν δικαίωμα παραμονής, να τους ενσωματώσουμε στις χώρες μας».

 

Ο Ματέο Ρέντσι από την πλευρά του δήλωνε ότι η Ευρώπη δεν μπορεί να αρκείται στο να συγκινείται. «Η Ευρώπη έχει καθήκον να δώσει μία ενιαία απάντηση που να βασίζεται στο ευρωπαϊκό δικαίωμα στο άσυλο, σε ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες για τη διαχείριση αυτής της κατάστασης έκτακτης ανάγκης, σε ευρωπαϊκά μέτρα επαναπατρισμού και σε μια συνολική στρατηγική στις χώρες προέλευσης». «Πιστεύουμε» κατέληγε «πως είτε η Ευρώπη θα δώσει μια απάντηση πολιτική με Π κεφαλαίο, είτε θα χάσει το γόητρό της» υπογραμμίζοντας : «Αν ένα παιδί κινδυνεύει να πνιγεί, πρέπει να κάνουμε τα πάντα για να το σώσουμε». 

 

Πρόκειται για λόγια και υποσχέσεις που ακούμε σε κάθε τραγωδία με τον πολυδιάστατο πυρήνα του προβλήματος να παραμένει στο απυρόβλητο αν και είναι σε γνώση της Ευρώπης. Και τι εννοούμε; 

 

Ξεκάθαρες κουβέντες. Οι μεγαλύτερες εφημερίδες της Ευρώπης έχουν αναδείξει σε όλες του τις διαστάσεις το πρόβλημα που υπάρχει στη Λιβύη. 

 

Πρόσφατα, για παράδειγμα, με ένα πολυσέλιδο ρεπορτάζ η εφημερίδα Guardian, ανέλυε πώς ο στρατηγός Χάφταρ και οι γιοι του είναι πίσω από ένα μεγάλο κύκλωμα δουλεμπόρων στην προσπάθειά τους να εξοικονομήσουν όσο περισσότερα χρήματα μπορούν ώστε να ανακτήσουν τα δυτικά τμήματα της Λιβύης, με την Ευρώπη, ενώ γνωρίζει το πρόβλημα να μην αναλαμβάνει ακαριαία δράση. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες γνωρίζουν επίσης τις πτήσεις προσφύγων και μεταναστών που γίνονται προς τη Λιβύη και τα σημεία από τα οποία τα σάπια καΐκια γεμίζουν με εξαθλιωμένους ανθρώπους που ξεκινούν το ταξίδι δίχως επιστροφή. 

 

Όμως όλα αυτά μένουν κάτω από το χαλί. Το δουλεμπόριο συνεχίζει με ορμητικό ρυθμό, τα κυκλώματα θησαυρίζουν και οι μικροί Αϊλάν ξεβράζονται σε παραλίες της Ευρώπης και της Τουρκίας. 

 

Είναι ένας ατέρμονας κύκλος που αν δεν τηρηθεί η αρχή της αλληλεγγύης, την οποία από το 2008 έχει θέσει ο Προκόπης Παυλόπουλος στο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, και αν η Ευρώπη τα Ηνωμένη Έθνη και η Ύπατη Αρμοστία δεν αναδείξουν και δεν προστατεύσουν μέσα από πραγματικές λύσεις την Αξία του Ανθρώπου, την Ελευθερία, τη Δημοκρατία, το Κράτος Δικαίου και τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, τότε θα λέμε ότι ο θάνατος δεν ήταν απλά απρόσμενος, αλλά λυτρωτικός…

 

Θα λέμε ότι κάναμε τον θάνατο το καλύτερο καταφύγιο του πονεμένων συνανθρώπων μας… με τον Αϊλάν και τους χιλιάδες ακόμη νεκρούς στα νερά του Αιγαίου και της Μεσογείου να μας θυμίζουν την ανύπαρκτη τελικά ζωή που νομίζουμε ότι δήθεν έχουμε…