Το Παιδικό μας Πάσχα κι οι Πατημένες Μαργαρίτες

Γράφει ο Μάριος Νόττας*

 

Είναι Απρίλης. Η φύση ‘ξυπνάει’ και ασυγκράτητη γεμίζει χρώμα τα Θεϊκά Μεσόγεια, τον αγέρωχο Υμηττό και τις στενές λωρίδες γης μέσα στην πόλη. Η κοιμώμενη μνήμη,  ακούει έξαφνα το καμπανάκι από τα Πάσχα της παιδικής μας ηλικίας, μυρίζει το  χώμα στο Δημοτικό σχολείο,  το άρωμα της τσαλαπατημένης μαργαρίτας εκεί που παίζαμε κρυφτό και της λαμπάδας που μόλις έσβησε.

 

Η Άνοιξη Δεν κρύβεται. Δεν αγνοείται. Το βιολογικό μας ρολόι την έχει ταυτίσει με κάποιες κορυφαίες στιγμές της ύπαρξής μας που δεν σχετίζονται με σχέδια, καριέρα, άγχη, τεχνολογία και προθεσμίες. Αντίθετα: Είναι μέρος του άχρονου χρόνου: Είναι το σημείο της μνήμης που αποθησαυρίζει τις πιο αγνές, ανιδιοτελείς, ξένοιαστες και φωτεινές στιγμές. Που ως «άχρονες», δεν έχουν διάρκεια. Έστω και μία από αυτές, αξίζει όσο ολόκληρη η ζωή.  ..Και συνήθως είναι ‘μέρος’ της παιδικής μας ηλικίας. 

 

Αυτός είναι ένας από τους λόγους που -κοιτώντας πίσω- τα παιδικά μας χρόνια μοιάζουν να είναι ένας κόσμος από μόνος του. Όσα περιέχει συναποτελούν το ένα και μοναδικό απαστράπτον μικροσύμπαν της (ανεξήγητης) ύπαρξής μας. Πρόκειται για τον φέροντα οργανισμό, της φερόμενης υπόλοιπης ζωής μας. Ναι, τα παιδικά χρόνια, είναι η ‘περιουσία’, το πλησιέστερο που υπάρχει στην ‘αγγελική’ μας πλευρά, η μεγάλη ευκαιρία να ‘ρουφήξουμε’ το άρωμα των λουλουδιών, των χρωμάτων και των ιριδισμών που συναποτελούν το ‘θαύμα’ που μας περιβάλλει. Η ενήλικη ζωή ξεκινά εκεί που τα ‘θαύματα’ μετατρέπονται (πια) σε ανούσια καθημερινότητα.

 

Χαρακτηριστικό της ‘ενήλικης’ ζωής είναι τα ‘προγράμματα’. Το να έχεις να κάνεις αυτό, μέχρι τότε, να προλάβεις εκείνο, για να πετύχεις το τάδε, να μην χάσεις το τρένο του δείνα, πριν έχεις πετύχει τα μύρια όσα ατελείωτα υπαγορεύουν οι κοινωνικές και άλλες συμβάσεις (μαζί με την επιβίωση..)

 

Στην παιδική ζωή υπήρχε μόνο το ‘τώρα’. Όταν ήρθε το ‘μέχρι τότε’, είχε τελειώσει η παιδική  ευδαιμονία. Μαζί με τόσα άλλα.

 

Αναλογίζομαι τα παραπάνω, παρατηρώντας τις ακάματες προσπάθειες της Δυτικής μας κοινωνίας, να συρρικνώσει τον Παιδικό Χρόνο. Σε μία  προσπάθεια να συμπυκνώσουμε την (κατακτημένη) γνώση, να την ‘ποτίσουμε’ στον ελάχιστο δυνατό χρόνο στους μικρούς μελλοντικούς πολίτες, να γεννήσουμε περισσότερη τεχνολογία, περισσότερα αγαθά και ένα δικαιότερο κόσμο, καταφέρνουμε το αντίθετο.

 

Δεν υπάρχει περισσότερη ισονομία από άλλοτε. Oύτε είναι καλύτερα κατανεμημένο το εισόδημα, από παλιά. Αντίθετα σε κάποιες πολύ προηγμένες οικονομίες, π.χ. στις ΗΠΑ ο δείκτης αυτός επιδεινώνεται συνεχώς. Η λεγόμενη ‘ανάπτυξη’ μοιάζει να αφορά (μόνο) τους τρόπους που οι τεχνολογίες πληροφορίας ‘υπόσχονται’ (..και μόνο αυτό, για την ώρα..) μια καλύτερη ζωή. Εμπλέκοντας περισσότερους από εμάς στο παιχνίδι της Σώρευσης (γνώσεων, πληροφοριών και περιττών gadgets). Αφομοιώνοντας το πολυτιμότερο ‘αγαθό’ μας, τον Χρόνο.

 

Για να λειτουργήσει το τρέχον ‘υπόδειγμα’ απαιτούνται νέοι ενήλικοι και ‘υπεύθυνοι’ πολίτες που θα ανταποκρίνονται σε ένα κίβδηλο και εικονικό, οικονομικό και κοινωνικό Υπερσύστημα. Που θα τους αναθέτει ρόλους, στόχους και  νευρώσεις όσο γίνεται νωρίτερα. Αγνοώντας πως η ανθρώπινη φύση, όπως κάθε τι που αναπτύσσεται σε αρμονία με το Υπεράνω σχέδιο, χρειάζεται χρόνο, ισορροπία και μέτρο.

 

Σύμφωνα με το τρέχον υπόδειγμα, πρέπει να «έχεις πετύχει αυτά κι αυτά μέχρι τα 20, μέχρι τα 30, τα 40» και πάει λέγοντας. Παραβλέποντας πως οι εκλεκτότεροι από τους συμπολίτες μας ζουν και δημιουργούν σιωπηρά, στο περιθώριο. Και πώς το να είσαι μέρος αυτής της ‘περιφέρειας’, αυτής της από-κεντρωμένης (και ίσως επαναστατικής)  «μη παραγωγικής» διαδικασίας, είναι όχι μόνο η υπέρτατη πολυτέλεια, αλλά ίσως και η ασφαλέστερη οδός να είσαι χρήσιμος στους άλλους. Τόσο με το να μην τους βλάπτεις, όσο και με το να διάγεις ένα αθόρυβο και έντιμο βίο. 

 

Σπέρνοντας μπουρίνια και εισπράττοντας καταιγίδες, μετατρέπουμε τα παιδιά σε θύματα αυτής της στρεβλότητας. Τα εκπαιδεύουμε στο να μεγαλώνουν γρήγορα, να παίρνουν ευθύνες, να δημιουργούν μικρόκοσμους ενηλίκων, να ανταγωνίζονται με μοχθηρία, να εξασκούνται στο ‘πρώτος μεταξύ άνισων’ και τα μαθαίνουμε να θεωρούν την προσωπική (και όχι την συλλογική) ευτυχία ως πυξίδα μιας πετυχημένης ζωής. Και κάτι ακόμα: Γονείς,  ΜΜΕ, διαδίκτυο και αγορά, τα ντοπάρουν  στην Βία ως εγγενή τρόπο επικράτησης. Ας μην αναρωτιόμαστε:  Δεν είναι Στραβός ο Γιαλός. Στραβά αρμενίζουμε.

 

Η μνήμη του Πάσχα των παιδικών μας χρόνων και οι αποθησαυρισμένες εγγραφές μας, είναι μικρά οχυρά. Αντιστεκόμενα, ρίχνουν το λιγοστό αλλά διαπεραστικό τους φως, στον δυστοπικό μας Εικοστό Πρώτο. Ας είμαστε σε εγρήγορση.

 

*Ο Μ.Ν. ‘φορτώνει’ με την ασχήμια που στην επανάληψή της γίνεται ‘αόρατη’ και μοιρολατρικά αποδεκτή. Θεωρώντας τον εαυτό του, την ‘τάξη’ του και τους φίλους του ως μέρος του προβληματος, γράφει για μικρά και μεγάλα εωσφόρα.

Σε περιόδους νηφαλιότητας, διευθύνει το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Επικοινωνίας