Τα παιχνίδια της Ιστορίας και η Δημοκρατία των παρανοϊκών

Στις 8 Νοεμβρίου  1923 στο Μόναχο έλαβε χώρα το «Πραξικόπημα της Μπυραρίας». Ήταν η αποτυχημένη απόπειρα του Χίτλερ να καταλύσει τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης και να αναλάβει την εξουσία με τη βοήθεια ενόπλων ομάδων εθνικοσοσιαλιστών και άλλων εθνικιστικών ομάδων. Ο Χίτλερ μπορεί να μπλόφαρε, σε εκείνη τη φάση, ακολούθησε όμως μια μεγάλη μάχη στους δρόμους του Μονάχου, γλίτωσε από τον θάνατο επειδή τον προστάτευσε με το σώμα του, ο σωματοφύλακάς του Ούλριχ Γκραφ. Ο Χίτλερ συνελήφθη και φυλακίστηκε για λίγο καιρό και κατά τη διάρκεια της φυλάκισής του πρόλαβε να γράψει το περιβόητο μανιφέστο του, το «Mein Kampf» (Ο αγών μου). Τότε και πριν προλάβει να αιματοκυλίσει τον μισό πλανήτη, ο φρικτός δικτάτορας ανέδιδε την αίσθηση της καρικατούρας, μιας ημίτρελης γραφικής φιγούρας που νόμιζε ότι ο κόσμος του ανήκε. Το «Πραξικόπημα της Μπυραρίας» στην οποία είχαν συγκεντρωθεί 3.000 επιχειρηματίες, καλεσμένοι της βαυαρικής κυβέρνησης, ήταν αποτέλεσμα της «ταπείνωσης» την οποία θεωρούσαν οι εθνικοσοσιαλιστές ότι είχε υποστεί ο γερμανικός λαός μετά τη Συνθήκη των Βερσαλλιών με την οποία Γαλλία και Βρετανία απαιτούσαν τεράστιες αποζημιώσεις μετά τη λήξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Γιατί τα λέμε όλα αυτά; 

 

Γιατί, μια από τις μυριάδες ερμηνείες αυτού του ιστορικού γεγονότος- μοναδικού και ανεπανάληπτου στα χαρακτηριστικά του, όπως όλα τα ιστορικά γεγονότα- θα μπορούσε να είναι το εξής:  Όταν η Ιστορία αποφασίζει να αστειευτεί με την ανθρωπότητα δεν το κάνει τόσο απλά, όσο νομίζουμε. Ούτε και με τόση σαφήνεια…

 

Η αμφισβήτηση της νομιμότητας δεν είναι πάντα τόσο αθώα, όσο φαίνεται από την απόσταση που εξασφαλίζει ο χρόνος στην ιστορική μελέτη. Η σύγκρουση με βασικούς κανόνες που διασφαλίζουν  τη συνύπαρξη των ανθρώπων στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες δεν είναι πάντα ακίνδυνη ούτε και έχει χαρακτηριστικά καρικατούρας. Η εξίσωση του λαϊκισμού με τον φασισμό κρύβεται, πολλές φορές, κάτω από την επίπλαστη εξίσωση  «το καλό εναντίον του κακού». Επίσης, είναι πολύ πιο σύνθετη και αλλάζει μορφή σε κάθε ιστορική περίοδο, όσο παρανοϊκά στοιχεία και αν στεγάζει υπό τη σκέπη της. Τρανά παραδείγματα, τα φαινόμενα του τραμπισμού ή του ορμπανισμού. Η επικρατηση, δηλαδή, της λαϊκίστικης τυφλότητας επί της λογικής, της κανονικής πραγματικότητας. 

 

Στα μέρη μας, μια αίσθηση της παράνοιας στο όνομα της υπεράσπισης των δικαιωμάτων του λαού, ήρθε από την Πιερία. Από αυτήν την περίεργη ώσμωση της μυστηριώδους υπεράσπισης συνταγματικών δικαιωμάτων και της  παρανοϊκής περιφρόνησης του ίδιου του Συντάγματος με τη χρήση βίας στην οργανωμένη μορφή της, σε «τάγματα». Οι «Θεματοφύλακες του Συντάγματος», όση αστειότητα και αν προκύπτει από τις πράξεις τους άλλη τόση επικινδυνότητα κρύβουν. Οργανώθηκαν υπό την περίεργη όσο και αλλόκοτη θεωρία συνωμοσίας περί εμβολίων και άλλων «σατανικών» σχεδίων . Φωτογραφήθηκαν με όπλα, απήγαγαν έναν διευθυντή σχολείου, του πέρασαν χειροπέδες και τον πήγαν στο αστυνομικό τμήμα. Επέλεξαν και εφάρμοσαν, δηλαδή, τη δική τους εκδοχή της «έννομης τάξης». Αντιστάθηκαν σε αυτό που έχουν κατασκευάσει στους εγκεφάλους τους ως «σκοτεινές δυνάμεις» που παραβιάζουν τα δικαιώματά τους. 

 

Ο σεβασμός των κανόνων της αμοιβαίας ανοχής μεταξύ των διαφορετικών αντιλήψεων των κοινωνικών ομάδων είναι βασικό συστατικό στοιχείο στη λειτουργία των κοινωνιών και της δημοκρατίας. Όταν αυτοί παραβιάζονται τότε δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για ένα νέο είδος «φασισμού» που γεννιέται επικαλούμενος συνταγματικές επιταγές. Και τα πράγματα, τότε,  γίνονται πολύ δύσκολα. Η Ιστορία έχει δείξει, σε αυτές τις περιπτώσεις, ότι δεν ισχύει το ότι «κάθε λάθος της δημοκρατίας διορθώνεται με περισσότερη δημοκρατία». Κάθε απόπειρα αποδιάρθρωσης της δημοκρατίας οφείλει να οδηγήσει στη λογική ότι  δημοκρατία πρέπει να υπερασπίζεται τον εαυτό της. Η υπεράσπιση της νομιμότητας είναι συνταγματική κατοχύρωση των δημοκρατικών καθεστώτων. Και εδώ, μάλλον, τελειώνει, κάθε συζήτηση με την παράνοια…