Ειρήνη και δικαιοσύνη αντί πολεμικών ιαχών;

Η βαρβαρότητα της εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία μας υπενθυμίζει αναγκαστικά  ότι εδώ και καιρό έχει λησμονηθεί και μετά βεβαιότητας   παρερμηνευθεί η πραγματική  σημασία ορισμένων λέξεων-όρων. Η ωμότητα του πολέμου συνεχίζεται στην  καρδιά της Ευρώπης. Στις 24 Φεβρουαρίου έκλεισε ένας χρόνος. Οι ελπίδες για γρήγορη κατάπαυση του πυρός και ειρήνη δείχνουν να εξανεμίζονται. Σημασία έχει να σταθούμε για λίγο  στην πραγματική  έννοια κάποιων όρων, κάποιων λέξεων. Μας αφορούν άμεσα άλλωστε.

 

Του Αλέξανδρου Π. Μαλλιά, πρέσβη επί τιμή

 

H Δικαιοσύνη ας επικρατήσει επιτέλους της ισχύος, της ωμής δύναμης, στις  σχέσεις μεταξύ ανθρώπων και μεταξύ κρατών. Τα κράτη και οι ηγέτες  τους που στηρίζονται  στην ολιγαρχία, στον αυταρχισμό στην καταπάτηση των δικαιωμάτων  του ανθρώπου και στην συρρίκνωση της δημοκρατίας αποτελούν ταυτόχρονα απειλή για τους γείτονές τους και για την ειρήνη. Εφαρμόζουν το δόγμα  του αποκλεισμού και της  βίας απέναντι στους  πολιτικούς  τους αντιπάλους. Συνάμα δε προκρίνουν και προωθούν το δόγμα της  επιβολής  της ισχύος και της βίας του πολέμου στις διακρατικές σχέσεις. Αντιπροσωπευτικές –καίτοι όχι  μόνες- οι περιπτώσεις της αδελφότητας του αυταρχισμού: Τουρκία, Ιράν, Ρωσία, Λ.Δ. Κίνας.

 

- Ειρήνη δεν σημαίνει μόνο την απουσία ενόπλων συγκρούσεων ή το τέλος  πολέμων. Δεν μπορεί να υπάρχει ειρήνη χωρίς την επικράτηση της δικαιοσύνης και του δικαίου στις διεθνείς σχέσεις. Ειρήνη δεν είναι ο πρόλογος ή το επιμύθιο μίας  σύρραξης. Δεν μπορεί να  υπάρχει ειρήνη υπό την απειλή  στρατιωτικής  επίθεσης και κήρυξης πολέμου. Η συνειδητή  δια της απειλής ή χρήσης βίας καταστρατήγηση του διεθνούς δικαίου δεν  υπονομεύει μόνο την ειρήνη. Αποτελεί  το πρελούδιο  στον πόλεμο.

 

- Οι Θεσμοί, εθνικοί, ευρωπαϊκοί, οικουμενικοί ( ΟΗΕ)  ας μην είναι τόσο εύπλαστοι ώστε να προσαρμόζονται σε πολιτικές σκοπιμότητες και ιδιοτελή πολιτικά  συμφέροντα. Λάθος είναι  οι θεσμοί  να συρρικνώνονται ώστε να προσαρμόζονται  σε καταστάσεις, συμφέροντα, πρόσωπα, κυβερνητικές  και κρατικές πολιτικές. Επιπλέον, η  επιλογή  των προσώπων ας γίνεται  επιτέλους εξ αρχής και όχι κατόπιν εορτής με  γνώμονα το κύρος, την αξιοπιστία και την αποτελεσματικότητα των  ιδίων των θεσμών και της αποστολής τους. Παράδοξο είναι να  χαμηλώνουν  οι θεσμοί ώστε να εξυπηρετούν συγκεκριμένες πολιτικές. Επίσης, να «χωρούν» σε μη κατάλληλα πρόσωπα. Ορθόν είναι να  ψηλώνουν τα κριτήρια επιλογής των προσώπων ώστε να χωρούν στους θεσμούς και στις επιτελικές και μη θέσεις. Δυστυχώς το φαινόμενο  αυτό εξακολουθεί να βρίσκει κατάλληλο για ανθοφορία  έδαφος στην Ελλάδα.

 

- Η γέφυρα Συνεννόησης των πολιτικών δυνάμεων ήταν και είναι απολύτως αναγκαία. Έστω και αν πρόσκαιρα λόγω των μεγάλων καταστροφών  στην Τουρκία οι πολεμικές ιαχές έχουν υποχωρήσει. Η συνεννόηση δεν  λειτουργεί ως υποκατάστατο  ή ως δεκανίκι  της κατ’ εξοχήν πολιτικής ευθύνης της κυβέρνησης. Ούτε αλλοιώνει τον κρίσιμο και χρήσιμο  ρόλο της εκάστοτε αντιπολίτευσης. Η συνεννόηση αποτελεί  αναντικατάστατο και κρίσιμο παράγοντα  της προβολής εθνικής ισχύος. Η πρωτοφανής οξύτητα και τα λασπόνερα της  μακράς προεκλογικής σύγκρουσης ας μην αποτρέψουν την  λειτουργία  μίας γέφυρας συνεννόησης. Την χρειαζόμαστε. Αυτός ο στόχος  αποτελεί βέβαια  ευσεβή πόθο και ευχή μάλλον, έχοντας  με σημερινά δεδομένα  χάσει την ελπίδα.  

 

- Οι κανόνες του  Δικαίου    ισχύουν  δυστυχώς μόνο   μεταξύ ισοδύναμων. Το δίκαιο της ισχύος δε παρά  η ισχύς του δικαίου μεταξύ ενός θεωρητικά ισχυρού και ενός θεωρητικά  αδύναμου. O OHE τα τελευταία χρόνια, ιδίως όμως μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, έχει αποδυναμωθεί.

 

Η άνευ προηγουμένου ενίσχυση –δαπανηρή -των εξοπλισμών μας  και της εθνικής  άμυνας   αποκαθιστά ταχέως την κλονισμένη  ισορροπία  ισχύος με την Τουρκία Η ισχυρή άμυνα, η κινητική και δημιουργική διπλωματία και η πειστική  αποτροπή  δρουν ανασχετικά  για  κάθε επίδοξο

επιτιθέμενο. Οι αρνητές δεν αποδυναμώνουν   μόνο την αμυντική  επάρκεια  της Ελλάδος, αλλά και την  δυνατότητα  να  διαπραγματευόμαστε από μία θέση επιθυμητής ισχύος. Η εθνική εξωτερική πολιτική μας είναι αποτελεσματικότερη ενόσω  στηρίζεται σε ισχυρή  άμυνα και αποτελεσματική αποτροπή.

 

-Καταστρεπτικός ο Πόλεμος. Η  ιστορία  μας δείχνει ότι  όποιος επιλέγει την  παραχώρηση και την υποχώρηση αντί της αντίστασης, ούτε τον πόλεμο τελικά απέφυγε, ούτε  όμως και την ταπείνωση. Μεγαλύτερες πιθανότητες να τον αποφύγεις έχεις ενισχύοντας το εύρος σύμπτωσης συμφερόντων με κρίσιμες  συμμαχίες. Αυτό πράττουμε με τις ΗΠΑ και με την Γαλλία κυρίως. Ο  Πρόεδρος Πούτιν  κυνικά  προέκρινε και «ανέδειξε» ως λύση για την προώθηση των συμφερόντων της Ρωσίας την εισβολή και την βαρβαρότητα του πολέμου. Παραδειγματικός ο  τρόπος που πολεμά και αντιστέκεται η Ουκρανία απέναντι στη στρατιωτική μηχανή μίας χώρας που ήθελε να λογίζεται  ως υπερδύναμη. 

 

Ανάπαυλα ή προοίμιο συνεννόησης με την Τουρκία; Δεν είμαι σε θέση να αξιολογήσω  με σημερινά δεδομένα αν ο φονικός σεισμός στην Τουρκία, η πρωτοφανής  απώλεια ανθρώπινων ζωών  κυρίως αλλά και η τεράστια καταστροφή των υποδομών, στρατιωτικών συμπεριλαμβανομένων, θα σηματοδοτήσει και αλλαγή  της αναθεωρητικής και επεκτατικής πολιτικής της. Το εύχομαι αλλά δεν το  προεξοφλώ. Η ανιδιοτελής αλληλεγγύη προς  τον τούρκο γείτονα ήταν άμεση. Η  ελληνική κυβέρνηση και  ο ελληνικός λαός ενήργησαν  με βάση την θεμελιώδη αρχή μας. Τον ανθρωπισμό.

 

Την αξία του ανθρώπου. Η έκταση και οι συνέπειες της  ανθρωπιστικής καταστροφής  στην Τουρκία είναι ανυπολόγιστες. 

 

Βέβαιο είναι ότι η  άμεση επίδειξη αλληλεγγύης της Ελλάδος  προς την  Τουρκία έχει συμβάλει  στην αποκατάσταση μιας ψυχικής επαφής. Θα ήταν όμως ασεβής πόθος να παγιδευτούμε στο συμπέρασμα  ότι θα οδηγήσει αυτόματα σε  αλλαγή  των  τουρκικών στόχων. Μακάρι κάποιες θετικές χειρονομίες της Αγκύρας που σημειώνουμε να έχουν συνέχεια. Ευχόμαστε η χείρα φιλίας που τείνουμε  να βρει ανταπόκριση και να οδηγήσει  έστω σε  μία ανάπαυλα  και σε ήρεμα νερά και ήρεμους αιθέρες στο Αιγαίο και στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Στόχος βέβαια είναι να οδηγήσει την επόμενη ημέρα-μετά τις εκλογές στην Τουρκία- σε αλλαγή του κλίματος .Τούτο ασφαλώς είναι και προς όφελος της Ελλάδος. 

 

Ας ευχηθούμε  ο ανθρωπισμός  να βρει  πραγματική ανταπόκριση. Μόνιμη. Να   αποτελέσει έτσι ανάχωμα και  αντίδοτο  στις πολεμικές ιαχές και στον αναθεωρητισμό. Αν όχι τώρα πότε ;