O Ψηλός είναι ο Υπηρέτης του Κοντού
(Σκόρπιες σκέψεις για την Ιδανική Διακυβέρνηση)
Ο φίλος μου ο Γιώργος (γεια σου Καμπουράκ!) το ’λεγε: « Οι λέξεις εμπεριέχουν τη “λύση”, μας λείπει μόνον το “κλειδί”».
Από τον Μάριο Νόττα*
..Για παράδειγμα «Υπηρεσία», όπως «Δημόσια Υπηρεσία», «public service», «public servant», αν σου ξέφυγε, είναι όλα παράγωγα του «υπηρετώ».
Πάμε αλλιώς: «Άρχω» σημαίνει «Υπηρετώ». Στο υπόδειγμα του λίκνου της Δημοκρατίας (Αρχαία Αθήνα – τι «αρχαία» 23 αιώνες, σαν χθες..) κάποιοι καψεροί επιλεγόντουσαν δια κλήρου (στην τύχη) και «ήρχον» ως... αγγαρεία. Ο θεσμός έχει επιβιώσει μέχρι τις μέρες μας μέσα από την ανάδειξη τυχαίων μελών της κοινωνίας, ως «ενόρκων δικαστών», μου ’χει λάχει, εκτός Ελλάδας.
..Πάμε ξανά: Ο Άρχων είναι απλώς εκείνος που είναι στην Αρχή, δηλαδή στην ακμή της πυραμίδας της Διοίκησης ή των μικρο-δομών της. Δεν είναι ούτε ο «Άρχοντας», ούτε ο «Εκλεκτός». Είναι ο «μίζερος» που θέτει εαυτόν «στην υπηρεσία του Έθνους»... Δηλαδή καθιστά εαυτόν υπηρέτη πάντων όσων βρίσκονται «κάτω» από αυτόν, στο απαραίτητο σύστημα τήρησης οδηγιών (ονομάζεται «Κανονιστικό Σύστημα») που αριστοποιούν την επιβίωση, την παραγωγή, τη δημιουργία και την ανάπτυξη ή -μάλλον- εξέλιξη.
..Πώς είπατε, κύριε ποιητά..;
Εξηγώ αμέσως: Δύο «μέρη» απαιτούνται για να πετύχουμε την Ουτοπία: Ένα (εύρυθμο) Σύστημα Κανονισμών και ένα σύστημα Εφαρμοστών. Για το πρώτο οι κοινωνίες μας προβλέπουν τη Νομοθετική Εξουσία (..συνήθως το Κοινοβούλιο) και για το δεύτερο τους πιο πάνω Υπηρέτες (Εκτελεστική Εξουσία) αλλά και τους απαραίτητους (εντάξει, «εξέλιξη», αλλά για την ώρα απέχουμε ελάχιστα από το ξαδελφάκι το Νεάντερνταλ..) διαιτητές (Δικαστική Εξουσία).
Οι καιροί αλλάζουν, οι ανάγκες όμως μένουν ίδιες. Και μέχρι να ανυψωθούμε σε μία ενιαία ύπαρξη «κατ’ εικόναν και ομοίωσή του» (..του Υπάτου, άλλες Σχολές το λένε «Νιρβάνα», Τόπο Αναψυχής κ.ά.), είμαστε περιορισμένοι από τις εμμονές μας. Και μία από αυτές βασίζεται στην παραπάνω παρανόηση, περί του τι είναι η Αρχή, ποιος ο Άρχων, πώς αναδεικνύεται, ποια (πρέπει να) είναι τα κίνητρά του, οι αρετές του, το σθένος του και εν τέλει ο απολογισμός των υπηρεσιών του (...ααα-χα, νομίζω πως τώρα διάβασες τη λέξη με το σωστό της νόημα..)
..Θα ήθελα οι γενιές μας (που μοιράζονται τον πλανήτη 2017 χρόνια από τη γέννηση ενός σπουδαίου όντος – που τα «είχε τα κλειδιά»..) να προλάβουν να ζήσουν σε μια κοινωνία που θα μοιραζόταν την παρακάτω απλή κουλτούρα:
Αν «διαλεχθείς» (με οποιονδήποτε τρόπο) για να πάρεις αποφάσεις για τους άλλους, πρώτα θα πρέπει να είσαι τόσο καρτερικός και ανιδιοτελής, ώστε..
- Να καταγραφεί λεπτομερώς το υλικό σου «αποτύπωμα» (περιουσία) πριν η «υπηρεσία» εκκινήσει, αλλά και αμέσως μετά τον απολογισμό σου.
- Να είσαι όχι απλώς «εγνωσμένου ήθους», αλλά «εγνωσμένης ταπεινότητας», να ’χεις πίσω σου μια ζωή «υπηρεσίας», σεμνότητας, ανιδιοτέλειας, ανεκτικότητας και αγάπης για τους στερημένους, αλλά και όλους τους άλλους..
- Να είσαι ο τέλειος κύριος του Θυμικού σου. Ο παραπάνω συν-άνθρωπος (που «ζει» αν και 2017 χρόνων..) μίλησε για ένα άλλο ελάχιστα γνωστό «κλειδί»: Το σθένος του να αντέχεις την βία/προσβολή/αδικία με ένα απλό τρικ εξουδετέρωσης («γείωσης»): Να επιστρέφεις το καλό, όταν εισπράττεις κακό. Δηλαδή να «γυρίζεις το άλλο μάγουλο». Βλέπεις, ήταν ένας καλός θετικός επιστήμων: Επιστρέφοντας βία στη βία (δυστυχώς αυτό το concept είναι βαθειά ριζωμένο και μάλιστα σε κοινωνίες με τεράστια επιρροή..), το υπερσύνολο, η ανθρώπινη κοινωνία, «σωρεύει βία, κακό», μπααααντ, που λέει ο νεόκοπος πλανητάρχης.. Αντιθέτως, αν αντιστρέψεις την πολικότητα του «φορτίου» που δέχεσαι (π.χ. με ανεκτικότητα, αντί για οργή) παράγεις άλλου τύπου «έργο», «επιστρέφοντας στη γη» (γειώνοντας) το ρεύμα (..τον θυμό που δέχεσαι), δηλαδή μπλοκάρεις την αναπόδραστη βλάβη.
Η Ιδανική Διακυβέρνηση (του υπότιτλου) αφορά την Κοινωνία Ανθρώπων. Και όπως δείξαμε, τα «κλειδιά» μας παρέχονται πλουσιοπάροχα. Οι Αν-θρωποι είναι όντα που «Άνω-Θωρούν», δηλαδή Εξελίσσονται. Μέσω «Κοινωνιών», δηλαδή Κοινωνώντας, που σημαίνει «μαζί» ως ένα.
Το Directive One (δανεισμένο από τη Ρομποτική) μοιάζει να είναι η συν-συναίσθηση (όχι, δεν είναι πλεονασμός) πως Θωρώντας Άνω, (όταν όλα μοιάζουν να μας «τραβάνε κάτω») συνιστά, πέρα από φιλοσοφική στάση ζωής, ίσως τον μόνο πρακτικό οδηγό για να αντέξουμε το θέατρο παραλόγου και να αποδιοργανώσουμε το «Κακό» απέναντί μας και μέσα μας. Που και πάλι έχει όνομα (που εμπεριέχει τη «λύση»): Απληστία. Θα το ξαναπιάσουμε αυτό.
Εις το επανα-κοινωνείν.
*Ο Μάριος Νόττας διευθύνει το διαπανεπιστημιακό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών "Quality Journalism and New Technologies" (Master of Arts) που αποτελεί δραστηριότητα του ECI (European Communication Institute)
**Φωτό: Μύκονος 1955, Δ.Χαρισιάδης