Κύπρου διδάγματα
Κυριακή, Οκτωβρίου 21, 2018 - 21:33
Υπάρχει εδώ και δεκαετίες μια υφέρπουσα συζήτηση γύρω από τις παράλληλες διαδρομές των δύο ελληνικών κρατών του ελληνισμού, της Κύπρου και της Ελλάδος, όπου απέτυχε η Κύπρος μετά από ένα ηρωικό αγώνα ελευθερίας να ενωθεί με την Ελλάδα το 1955 – 1959 και ανεκηρύχθη ανεξάρτητο κράτος το 1960. Η Κύπρος, κατά ταύτα, έχει επιτύχει όλα αυτά τα χρόνια και παρά την τουρκική κατοχή, που επιβαρύνει την μεγαλόνησο από το 1974, να διαθέτει μια αξιοζήλευτη οικονομία, μιας διαρκώς ανερχόμενης, ευημερούσης κοινωνίας και ένα ανταγωνιστικό διεθνώς κοινωνικοοικονομικό, πολιτικό σύστημα.
Από τον Χριστόδουλο Κ.Γιαλλουρίδη*
Η οικονομική ανάπτυξη του Κυπριακού κράτους οφείλεται φυσικά εν πρώτοις στο ισχυρό, οικονομικό, εμπορικό ταλέντο των ανθρώπων, δηλαδή των Ελλήνων Κυπρίων, που έχουν μάθει να διεκδικούν, να ανταγωνίζονται, αλλά και να συνεργάζονται στην πολύχρονη ιστορική τους πορεία. Όμως η επιτυχής εκάστοτε έκβαση των κυπριακών οικονομικών εγχειρημάτων στηρίζεται, καθοδηγείται διαχειριστικά και παραγωγικά από μια ασφαλή, υγιή και προωθητική του ιδιωτικού τομέως δομή, όπως είναι ο κυπριακός δημόσιος τομέας, δηλαδή η δημόσια διοίκηση της χώρας.
Ο δημόσιος τομέας αποτελεί την σπονδυλική στήλη λειτουργίας του κυπριακού κράτους, όπου πέραν της ικανότητας της χώρας, λόγω της ύπαρξης σταθερών δομών δημόσιας διοίκησης, να παράγει πολιτικές εθνικού συμφέροντος σε διάρκεια, η ικανότητα της χώρας να είναι σε θέση να αναγνωρίζει το πολιτικό, δηλαδή το εθνικό συμφέρον, παράγεται ακριβώς από αυτή την δομή σταθερότητας και διάρκειας. Τούτο φαίνεται και στην πρόσφατη ιστορική διαδρομή της Κύπρου, όπου και μπόρεσε η μικρή Κύπρος να αντισταθεί στις διεθνείς πιέσεις για την επιβολή του Σχεδίου Ανάν, το οποίο και απέρριψε διαγιγνώσκοντας στις πτυχές του τις καταστροφικές συνέπειες που τούτο επεφύλασσε για τον τόπο.
Σημειώνουμε εν προκειμένω για την ιστορική αναφορά των εξελίξεων πως το γεγονός ότι η Κύπρος σήμερα είναι σε θέση να διεκδικεί και να προβάλλει ικανότητα υπεράσπισης συμφερόντων, οφείλεται σε μια κρίσιμη ιστορική στιγμή, όπου το ΟΧΙ των Κυπρίων απέτρεψε την κατεδάφιση του κυπριακού κράτους και εν τέλει τον αφανισμό του Κυπριακού Ελληνισμού. Εάν το Σχέδιο Ανάν υπερψηφιζόταν, η Τουρκία θα ήλεγχε τον χώρο και θα είχε αποφασιστικό ρόλο και λόγο στις κινήσεις ζωτικού ενδιαφέροντος της Κύπρου, όπως εν προκειμένω η διαδρομή του υπό εν εξελίξει αγωγού φυσικού αερίου. Ο έλεγχος θα επήρχετο λόγω ακριβώς του σχεδιασθέντος και προγραμματισθέντος συνεταιρισμού στην κρατική δομή διά του τουρκοκυπριακού βέτο και διά της παρουσίας της ως εγγυήτριας δύναμης στην κοινή κρατική οντότητα, που επέπρωτο να οικοδομηθεί στο πλαίσιο του Σχεδίου Ανάν.
Η Τουρκία καλλιεργεί ένα κλίμα φόβου και κινδύνων σύρραξης στην περιοχή με στόχο την αποτροπή εκδήλωσης διεθνούς ενδιαφέροντος από μεγάλες εταιρείες και χώρες, οι οποίες θα ήθελαν να εμπλακούν στα κυπριακά θέματα των υδρογονανθράκων. Η Άγκυρα έχει ανακοινώσει ήδη πως θα προχωρήσει σε δικές της ενέργειες και εντός της κυπριακής ΑΟΖ για διερεύνηση δυνατοτήτων εξόρυξης υδρογονανθράκων.
Σήμερα, εν μέσω καταιγιστικών τουρκικών πρωτίστως πιέσεων και εκβιαστικών απειλών αναφορικά προς την απόφαση της Κύπρου να προχωρήσει σε θαλάσσιες έρευνες κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, η σύμπραξη της Κύπρου με αμερικανικούς κολοσσούς επιτρέπει στην Κυπριακή Δημοκρατία να αντιστέκεται αξιόπιστα και αξιοπρεπώς έναντι πάντων, της Τουρκίας προεξαρχούσης, αλλά και ξένων παραγόντων εν γένει. Οι Ηνωμένες Πολιτείες διά εταιρειών συμφερόντων της υπερδύναμης έχουν αναλάβει το να προχωρήσουν σε διερευνητικές γεωτρήσεις σε επιλεγμένες κρίσιμες περιοχές, υπαγόμενες στην κυπριακή ΑΟΖ και στην Κυπριακή Δημοκρατία, όπερ θα σηματοδοτήσει και το επόμενο τεστ αντοχής, όχι τόσο της Κύπρου, όσο των εταιρειών που αναλαμβάνουν τις διερευνητικές εντολές στην κυπριακή περιοχή, να αντιμετωπίσουν τις τουρκικές, εκβιαστικές απειλές έναντι της παρουσίας τους στην κυπριακή ΑΟΖ.
Είναι σαφές πως η Κυπριακή Δημοκρατία από μόνη της δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τις τουρκικές απειλές και τον διεκδικητικό επεκτατισμό που αναπτύσσει η Άγκυρα στην περιοχή, όμως η σύναψη συμφωνιών με μεγάλες, διεθνείς εταιρείες, όπως εν προκειμένω η αμερικάνικη Exxon Mobil, που αναλαμβάνουν την διερεύνηση δυνατοτήτων εξόρυξης φυσικού αερίου, αυτή η σύμπραξη συνιστά εν τοις πράγμασι αμυντική συμμαχία υπό το πρίσμα της δεδομένης θέλησης των εταιρειών και των χωρών, τις οποίες εκπροσωπούν, να υπερασπίσουν τα συμφέροντά τους. Τα συμφέροντα τα υπερασπίζονται αξιοποιώντας την αποτρεπτική ισχύ μεγάλων δυνάμεων, όπως εν προκειμένω οι ΗΠΑ και η Γαλλία.
Σημειώνουμε εδώ πως το προεδρικό σύστημα διακυβέρνησης της Κυπριακής Δημοκρατίας καθιστά την εκτελεστική εξουσία αποτελεσματικότερη και αποφασιστικότερη στην αντιμετώπιση ζητημάτων δημοσίου και εθνικού συμφέροντος. Τούτο συμβαίνει στην Κύπρο εν αντιθέσει προς τα εν Ελλάδι κρατούντα, όπου οι αποφάσεις της εκτελεστικής εξουσίας διέρχονται διά του δαιδάλου της κομματικής νομενκλατούρας και μιας αργόσυρτης κοινοβουλευτικής διαδρομής, όπερ και δεν επιτρέπει στις πολιτικές ηγεσίες να λαμβάνουν αποφάσεις κατά τρόπο ταχύ, αποδίδοντας σημασία στην αποτελεσματικότητα και το εθνικό συμφέρον της χώρας.
Ως εκ τούτου, θα μπορούσε κανείς να θεωρήσει την κατά τα ανωτέρω προβολή αμυντικής στάσης αντίστασης στις έξωθεν πιέσεις από την Κυπριακή Δημοκρατία ως κρίσιμο συμβολισμό της αποτρεπτικής ισχύος εκ μέρους της Κύπρου, θεωρώντας την περίπτωση των υδρογονανθράκων ως προβολή αξιόπιστης, κρατικής παρουσίας, όπου οι κυπριακές αντιστάσεις στο εν λόγω ζήτημα ενισχύουν κατά το μάλλον ή ήττον την θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας στην διεθνή σκηνή, αλλά και ουσία πλέον στην διαπραγμάτευση επί του Κυπριακού.
Ταυτόχρονα, η Αθήνα οφείλει να παραδειγματιστεί από την κυπριακή στάση και να προβάλει αντίστοιχη θέση υπεράσπισης εθνικών συμφερόντων, όταν θα τεθεί το ζήτημα ελλαδικής εκμετάλλευσης του θαλάσσιου πλούτου στο Αιγαίο και σε άλλους χώρους ελληνικής θαλάσσιας κυριαρχίας. Η Θουκυδίδειος αρχή του δικαίου της ισχύος εξακολουθεί και σήμερα εν μέσω του πρώτου τετάρτου του 21ου αιώνα να ισχύει κατά τρόπο επιδεχόμενο μη αμφισβητήσεων, δεδομένης της κατά πάντα, έναντι δηλαδή πάντων, παγκόσμιας αναρχίας και μη υφιστάμενης, δηλαδή μη διακρινόμενης δυνατότητας αλλαγής ή επέλευσης δομικών μεταβολών στο διεθνές σύστημα παγκόσμιας οργάνωσης, δομής και λειτουργίας.
*Ο Χριστόδουλος Κ. Γιαλλουρίδης είναι Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής, Διευθυντής Κέντρου Ανατολικών Σπουδών για τον Πολιτισμό και την Επικοινωνία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
**Φωτό: Καφενείο στην Κωνσταντινούπολη, 1880 (επιχρωματισμός εικόνας / Χρήστος Καπλάνης)