Το θολό παράθυρο στο μέλλον

Και ενώ μας χωρίζουν πλέον λίγες βδομάδες για να υποδεχτούμε το 2020, κάνοντας μια πρώτη ανασκόπηση στην δεκαετία που κλείνει μάλλον μας βρίσκει με πολύ περίεργα συναισθήματα. Είναι οι πρώτες σκέψεις και σίγουρα νιώθουμε “βαθιά” κουρασμένοι. Ψυχικά κυρίως. 

Με την οικονομική κρίση και την πολιτική ανικανότητα όπως την βιώσαμε να μην μας αφήνουν πολλά... παράθυρα ανάσας, φαντάζει δύσκολο να  ονειρευτούμε ένα μέλλον με περισσότερη ποιότητα. Αν θέλετε με περισσότερο ανθρωπισμό και, λιγότερο μίσος. Με περισσότερο φως, λιγότερες σκιές και απομιμήσεις που πιστεύουν ότι ανακάλυψαν την αυθεντικότητα. 

Δεν μπορούμε, λοιπόν, παρά να ανησυχούμε. Σας είχα γράψει κάποτε ότι με το αμόνι και το σουβλί ενός τσαγκάρη τα παπούτσια μας ήταν πιο γερά, πιο ανθεκτικά στα βήματα που κάναμε και η ζωή μας ακόμη και με λιγότερους οβολούς στις τσέπες ήταν περισσότερο αληθινή. Οι  ανθρώπινες σχέσεις ήταν άμεσες, δεν μεσολαβούσε το κενό του απομονωτισμού και η καθημερινότητα ήταν αναμφίβολα πιο αγνή. 

Θα μας πείτε νοσταλγούς του παρελθόντος και πως δεν βρίσκουμε τίποτα καλό εν έτει 2019. Η απάντηση είναι σαφώς αρνητική. Υπάρχουν φωτεινά παραδείγματα δίπλα μας, -λίγα μεν αλλά υπάρχουν- ενώ η ζωή μας έγινε καλύτερη με την πρόοδο που επέδειξε η τεχνολογία στην οποία χρωστάμε πολλά. Πόσο όμως πιο ουσιαστική έγινε; Ζούμε, και κοιτάξτε τους γύρω σας, σε έναν σωλήνα παγιδευμένοι στο σήμερα δίχως να μπορούμε να αντιληφθούμε τι χάνουμε και πόσα λίγα κερδίζουμε.

Αλλά και στον οικονομικό τομέα πιστεύει κάποιος, λίγους μήνες μετά την έξοδο από τα μνημόνια, ότι ο Έλληνας τα βγάζει πέρα; Μόλις πρόσφατα δημοσιοποιήθηκαν στοιχεία από επίσημο φορέα του υπουργείου Οικονομικών, τα οποία αποτυπώνουν την πραγματική οικονομική κατάσταση και αυτό προκύπτει από τα νέα χρέη που απέκτησαν τα νοικοκυριά. 

Δεν θα σας κουράσω με αριθμούς κρατείστε μόνο τούτο: Πάνω από 1,1 εκατ. φορολογούμενοι δεν μπορούν να πληρώσουν χρέος κάτω από 50 ευρώ, προφανώς διότι δεν τα βγάζουν πέρα και όχι επειδή αρνούνται να σηκώσουν το στρώμα και να ανοίξουν το σεντούκι με τις χρυσές λίρες. Κι όλα αυτά την ώρα που το σύνολο των χρεών των ελλήνων στην εφορία αγγίζει πλέον το εξωπραγματικό ποσό των 104, 9 δισ. ευρώ, με μόλις 225 άτομα να χρωστούν πάνω από 1 εκατ. ευρώ.

Πως λοιπόν, αντιμετωπίζουμε το μέλλον; Σε μια πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη ο Αμπιτζίτ Μπάνερτζι και η Εστέρ Ντουφλό, δύο από τους τρεις νικητές του Βραβείου Νόμπελ Οικονομίας  μελέτησαν μικρές ομάδες ανθρώπων. Οι δύο Νομπελίστες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι βασικές θεωρίες οικονομικής ανάπτυξης αποτυγχάνουν να περιγράψουν την πραγματικότητα, πολύ περισσότερο  να προσφέρουν χρήσιμες συμβουλές σε όσους χαράσουν πολιτική. Και αυτό καθώς μέσα από τα πειράματά τους, οδηγήθηκαν σε συστάσεις όπως ότι η υψηλότερη φορολόγηση των πλουσίων περιορίζει την ανισότητα, ότι πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη βοήθεια στους φτωχούς, γηγενείς και ξένους, και πως είναι θετική η μετανάστευση και το ελεύθερο εμπόριο.

Συμπεράσματα που προκύπτουν με μια απλή συλλογιστική με την προϋπόθεση ότι βλέπεις όλο το φάσμα των δεδομένων χωρίς να φοράς παρωπίδες.

Και που βρισκόμαστε σήμερα; Ακριβώς σε έναν αντίθετο πόλο. Σε μια απέλπιδα προσπάθεια να χρυσωσουμε το χάπι στους πένητες πετώντας τους ένα κομμάτι ψωμί και κυρίως προσπαθώντας να πείσουμε τους εαυτούς μας ότι ανακαλύψαμε το σχέδιο που κάνει τις ζωές μας ουσιαστικά καλύτερες. Δυστυχώς τα πράγματα δεν ειναι έτσι. Και δεν θα είναι καθώς ψηφισμένος νόμος από το 2010(!) που ενώνει όλες τις επιχειρήσεις με τα κεντρικά συστήματα των εφοριών δεν εφαρμόστηκε ποτέ, με σκοπό τελικά να συντηρηθεί η διακίνηση του μαύρου χρήματος, ενώ το φορολογικό νομοσχέδιο σε διάστημα 23 ετών έχει τροποποιηθεί 249 φορές με 81 διαφορετικούς νόμους! 

Και ας μην έχουμε καμία αυταπάτη ότι ήταν ως εδώ. Πως όλα θα αλλάξουν και σε πέντε βασικούς τομείς θα ακολουθούμε κάποιες εφαρμοσμένες πρακτικές. Η  πολιτική ελίτ του τόπου αδυνατεί να δει πέρα από το δάχτυλο της τακτοποίησης και των ρουσφετιών, πετώντας σταγονίδια ανάπτυξης στον λαό. Τα χιλιάρικα που χαρίζουν, για παράδειγμα, στα παιδιά που θα γεννηθούν από το 2020 και μετά δεν μπορούν να αντικαταστήσουν το γεγονός ότι αφανιζομαστε ως έθνος και πως μόνο με ένα ανατρεπτικό σχέδιο μπορεί (αν μπορεί τελικά ) να σωθεί ο ελληνισμός.

Πετρογλυπτική Ζωγραφική: Αριάγνη. Έργο της Νίκης Παπαθεοχάρη